تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی

به مناسبت این آیه، این سوره، عنكبوت نام گرفته است. از افلاطون نقل شده كه مگس حریص ترین حشره است كه براى معاش خود روى ترشى، شیرینى، آلودگى وزخم مى نشیند؛ ولى عنكبوت در گوشه اى مى تند وقناعت دارد، جالب این است كه خداوند فعّال ترین وحریص ترین حیوان را طعمه گوشه گیرترین حیوان قرار مى دهد، مگس با پاى خود به سراغ عنكبوت مى رود و او با تارهاى خود مگس را شكار مى كند.

1- استفاده از مثل، یكى از بهترین شیوه ها در تعلیم و تربیت است، «مثل الّذین …» و بهترین مثال ها، مثالى است كه در همه ى زمان ها و مكان ها و براى همه ى اقشار مردم ملموس باشد. «كمثل العنكبوت» 2- بناى شرك، مانند خانه ى عنكبوت سست و بى اساس است. «مثل الّذین… كمثل العنكبوت…» 3- عنكبوت، در اماكن متروكه خانه مى سازد؛ شرك نیز در روح هاى دور از خدا جا گرفته و تأثیر مى گذارد. «دون اللَّه – كمثل العنكبوت» 4- خانه ى عنكبوت، تنها اسم خانه را دارد؛ غیر خدا نیز اسم هایى بیش نیستند. «دون اللَّه – أوهن البیوت» 5 – عنكبوت، در عالم خود خیال مى كند كه خانه دارد و خانه اش در برابر حوادث مقاوم است؛ مشرك نیز به چنین توهّمى دچار است. «أوهن البیوت» 6- ولایت الهى، بنیانى مرصوص و بنایى آهنین دارد، «كانّهم بنیان مرصوص»(142) امّا ولایت غیر خدا، بسیار سست است. «أوهن البیوت» 7- گاهى انگیزه ها، خیالات و دوستى ها، مانع فهمیدن حقّ است. «لو كانوا یعلمون» (چنانكه مى گویند: «حبّ الشى ء یعمى و یصمّ»، برخى علاقه ها انسان را كور و كر مى كند.) 8 – مشركان از سر جهل و بى خبرى به سراغ غیر خدا مى روند. «لو كانوا یعلمون»142) صف، 4 .