تفسیر گویانجلسات تفسیرحجت الاسلام رفیعی
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 48 و 49 سوره عنکبوت - حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی (جلسه چهارم)
تفسیر آیه 48 و 49 سوره عنکبوت
آيه
«وَمَا كُنتَ تَتْلُواْ مِن قَبْلِهِ مِن كِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذاً لَّارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِى صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَآ إِلَّا الظَّالِمُونَ»
ترجمه
و تو قبل از (نزول) این (قرآن) هیچ كتابى نمى خواندى، و با دست خود آن (قرآن) را نمى نویسى، مبادا آنان كه در صدد ابطال (سخنان) تو هستند، شك و تردید كنند. بلكه آن (قرآن) آیاتى است روشن كه در سینه هاى كسانى كه به آنان معرفت داده شده جاى دارد؛ و جز ستمگران آیات ما را انكار نمى كنند.
نکته ها
از مقایسه ى آیه ى 47 كه تنها كافران را منكر آیات الهى مى داند، «و ما یجحد بآیاتنا الاّ الكافرون» و این آیه كه تنها ظالمان را منكر آیات مى داند، «و ما یجحد بآیاتنا الاّ الظالمون» مى توان استفاده نمود كه كفر، نوعى ظلم و یا بالعكس است. حدود بیست حدیث در كتب تفسیرى وارد شده كه مراد از «اوتوا العلم»، در این آیه امامان معصوم علیهم السلام هستند.
پيام ها
1- به خواندن و نوشتن خود مغرور نشویم، گاهى به اراده ى الهى، یك فرد اُمّى و درس نخوانده، فرهنگ بشریّت را عوض مى كند. «و ما كنتَ تتلوا» نگار من كه به مكتب نرفت و خط ننوشت به غمزه مسأله آموز صد مدرّس شد. 2- یكى از دلایل حقّانیّت قرآن، امّى بودن پیامبر اسلام است. «و لاتخطّهُ…» 3- هوشیارى و جلوگیرى از سوءاستفاده و بهانه تراشى مخالفان لازم است. «اذاً لارتاب المبطلون» 4- نزول قرآن بر پیامبر امّى كه خواندن و نوشتن نمى داند، از راههاى اتمام حجّت خداوند بر مردم است. «اذاً لارتاب المبطلون» 5 – رها كردن حقّ و به سراغ زمینه هاى شك و تردید رفتن، نشانه ى بیمارى و انگیزه هاى ناصحیح انسان است. «لارتاب المبطلون» 6- گرچه بعضى آیات قرآن متشابه است، ولى مجموعه ى آیات آن، روشن و روشنگر است. «آیاتٌ بیّنات» 7- نشانه ى علم واقعى، پذیرش آیات روشن الهى است. «فى صدور الّذین اوتوا العلم» 8- گرچه انسان براى رسیدن به مقصود، مأمور به تلاش و كوشش است، لیكن علم، هدیه ى الهى است. «اوتوا العلم» 9- آیات قرآن، بر دل اهل علم مى نشیند و این گروه هستند كه حقانیّت آن را با تمام وجود درك مى كنند. «الّذین اوتوا العلم» 10 – نمونه ى روشن ظلم، ظلم فرهنگى و انكار نابجاست. «و ما یجحد بآیاتنا الاّ الظلمون»