تفسیر قرآن کریم – استاد حاج ابوالقاسم| جز بیستم

كلمه ى «شِیَع» جمع «شیعة»، در اصل به معناى دنباله روى و تبعیّت است ولى از آنجا كه در یك گروه، معمولاً بعضى از بعضى دیگر پیروى مى كنند، به معناى گروه نیز مى آید. كلمه ى «نساء» به معناى زنان است، ولى شاید در این آیه مراد دختران باشند، زیرا در برابر پسران قرار گرفته اند. كلمه ى «فرعون» نام شخص نیست، بلكه عنوان پادشاهان مصر بوده است. چنانكه «كسرى » عنوان پادشاهان ایران و «قیصر» عنوانِ پادشاهان روم بوده است.(13) 13) لغتنامه دهخدا.

1- شناخت اوضاع و احوال جوامع در هنگام ظهور و بعثت پیامبران، امرى لازم است. «اِنّ فرعون…» 2- در شناخت نظام ها، اشخاص مهم نیستند، بلكه عملكردها اهمیّت دارند. «انّ فرعون علا فى الارض» (نام «فرعون» به خاطر عملكرد استكبارى ومتجاوزانه اوست) 3- تكبّر و گردنكشى، زمینه ى فساد و گناه است. «علا فى الارض… یستضعف… یذبّح…» 4- تفرقه اندازى، بارزترین اهرم سلطه مستكبران بر مردم است. «جعل اهلها شیعا» (تا وقتى مردم اتّحاد و همبستگى داشته باشند، طاغوت ها قدرتى ندارند و نمى توانند كارى از پیش ببرند.) 5 – تفرقه، مقدّمه ى ذلّت پذیرى است. ابتدا مردم گروه گروه و متفرّق مى شوند سپس به استضعاف كشیده مى شوند. «شیعاً یستضعف» 6- اعمال خلاف كارگزاران، به پاى حاكم نیز حساب مى شود. در این آیات تمام جنایات یاران فرعون، به شخص او نیز نسبت داده شد.«جعل، یستضعف، یذبّح» 7- خداوند، مسأله تفرقه افكنى را قبل از قتل و كشتار ذكر فرموده است. شاید به خاطر آن كه تفرقه زمینه ى كشتن و یا مهم تر از كشتن است. «شیعاً… یذبّح» 8 – سیاست گذار و دستوردهنده نیز عامل و فاعل جرم شناخته مى شود. «انّ فرعون… یستضعف، یذبّح، یستحیى» 9- تفرقه افكنان مفسدند. «كان من المفسدین»