تفسیر قرآن کریم – استاد حاج ابوالقاسم | جز دوم

تقوى، به معناى خویشتن دارى از گناه است. بیشتر گناهان، از دو ریشه غضب و شهوت سرچشمه مى گیرند. و روزه، جلوى تندى هاى این دو غریزه را مى گیرد و لذا سبب كاهش فساد و افزایش تقواست. به نظر مفسّران و دانشمندان علوم قرآنى، آیاتى كه با خطاب «یا ایّها الّذین آمنوا» شروع شده اند، در مدینه نازل شده و جزء آیات مدنى مى باشند. فرمان روزه نیز همچون دستور جهاد و پرداخت زكات در سال دوّم هجرى صادر گردیده است.

تقوى و خداترسى، در ظاهر و باطن، مهم ترین اثر روزه است. روزه، یگانه عبادت مخفى است. نماز، حج، جهاد، زكات و خمس را مردم مى بینند، امّا روزه دیدنى نیست. روزه، اراده انسان را تقویت مى كند. كسى كه یك ماه نان وآب وهمسر خود را كنار گذاشت، مى تواند نسبت به مال وناموس دیگران خود را كنترل كند. روزه، باعث تقویت عاطفه است. كسى كه یك ماه مزه ى گرسنگى را چشید، درد آشنا مى شود ورنج گرسنگان را احساس ودرك مى كند. رسول خدا صلى الله علیه وآله فرمودند: روزه، نصف صبر است. روزه ى مردمان عادّى، همان خوددارى از نان و آب و همسر است، امّا در روزه خواص علاوه بر اجتناب از مفطرات، اجتناب از گناهان نیز لازم است، و روزه ى خاصّ الخاص علاوه بر اجتناب از مفطرات و پرهیز از گناهان، خالى بودن دل از غیر خداست. روزه، انسان را شبیه فرشتگان مى كند، فرشتگانى كه از خوردن و آشامیدن و شهوت دورند. رسول خدا صلى الله علیه وآله فرمودند: هركس ماه رمضان را براى خدا روزه بدارد، تمام گناهانش بخشیده مى شود. چنانكه در حدیث قدسى نیز آمده است كه خداوند مى فرماید: «الصوم لى و اَنَا اَجزى به» روزه براى من است و من آن را پاداش مى دهم. اهمیّت روزه به قدرى است كه در روایات پاداش بسیارى از عبادات را همچون پاداش روزه دانسته اند. هرچند كه روزه بر امّت هاى پیشین نیز واجب بوده، ولى روزه ى ماه رمضان، مخصوص انبیا بوده است و در امّت اسلامى، روزه رمضان بر همه واجب شده است.