استاد حاج ابوالقاسمتفسیر گویانجلسات تفسیر
تفسیر قرآن کریم – استاد حاج ابوالقاسم| جز سوم
تفسیر آیه 286 سوره بقره
تفسیر آیه 286 سوره بقره
«لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلّا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَآ إِنْ نَّسِيْنَآ أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَآ إِصْراً كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ أَنْتَ مَوْلنَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَفِرِينَ»
ترجمه
خداوند هیچ كس را جز به اندازه توانایى اش تكلیف نمى كند، هركس آنچه از كارها (ى نیك) انجام دهد به سود خود انجام داده و آنچه از كارها (ى بد) كسب كرده به ضرر خود كسب كرده است. (مؤمنان مى گویند:) پروردگارا! اگر (در انجام تكالیف چیزى را) فراموش یا خطا نمودیم، ما را مؤاخذه مكن. پرودگارا! تكلیف سنگین بر ما قرار مده، آن چنان كه (به خاطر گناه و طغیان) بر كسانى كه پیش از ما بودند قرار دادى. پروردگارا! آنچه را (ازمجازات) كه طاقت تحمل آنرا نداریم، بر ما مقرّر نكن و از ما درگذر و ما را بیامرز و در رحمت خود قرارده، تو مولى و سرپرست مایى، پس ما را بر گروه كافران پیروز گردان.
نکته ها
گاهى منشا فراموشى، سهل انگارى خود انسان است كه قابل مؤاخذه مى باشد. چنانكه خداوند مى فرماید: «كذلك أتَتك ایاتنا فنَسیتَها و كذلك الیوم تنسى» آن چنانكه آیات ما بر تو آمد و تو آنها را فراموش كردى، همانگونه امروز نیز تو به فراموشى سپرده مى شوى. لذا در این آیه از فراموش كارى در كنار خطاكارى، طلب آمرزش مى شود. در ضمن از مجازات هاى سنگین كه در اثر طغیان و فساد امّت هاى پیشین بر آنها تحمیل شد، درخواست عفو مى شود. در این آیه انسان تمام مراحل لطف را از خداوند مى خواهد: مرحله اوّل عفو است كه محو آثار گناه و عقاب است. مرحله دوّم مغفرت و محو آثار گناه از روح است و مرحله سوّم بهره گیرى از رحمت پروردگار و پیروزى بر كافران مى باشد. «لایكلّف اللّه نفساً الاّ وُسعها» در آیات دیگر نیز فرموده است: «ما جعل علیكم فى الدین من حرج» و «یرید اللّه بكم الیسر» [780] پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله نیز فرموده است: من به دین آسان و سهل مبعوث شده ام.
