دکتر رفیعی
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 40 سوره روم آيه «أللَّهُ الَّذِى خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ هَلْ مِن شُرَكَآئِكُمْ مَّن يَفْعَلُ مِن ذَ لِكُم مِّن شَىْ ءٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ» ترجمه خداوند كسى است كه شما را آفرید، سپس به شما روزى داد، آنگاه شما را مى میراند، سپس زنده مى كند؛ آیا از شریك هایى كه شما براى خدا گرفته اید كسى هست كه ذرّه اى از این كارها را انجام دهد؟ او منزّه و برتر است از آنچه شریكش قرار مى دهند. نکته ها در این آیه به چهار صفت الهى اشاره شده كه هر یك به تنهایى براى تسلیم و تعبّد انسان كافى است، آفرینش انسان، دلیل مستقّلى بر لزوم بندگى انسان است. «اعبدوا ربّكم الّذى خلقكم»(175) روزى دادن خداوند به ما، دلیل بر لزوم بندگى ماست. «فلیعبدوا ربّ هذا البیت . الّذى اطعمهم من جوع»(176) میراندن و زنده كردن نیز هر یك به تنهایى، دلیل لزوم تعبّد و تسلیم انسان در برابر پروردگار متعال است. «اللّه الّذى خلقكم ثمّ رزقكم ثمّ یمیتكم ثمّ یحییكم» 175) بقره، 21. 176) قریش، 3 – 4. پيام ها 1- مرگ و زندگى، گذشته، حال و آینده و رزق و روزى ما به دست خداست. «خلقكم، رزقكم، یمیتكم، یحییكم» 2- كارهاى…
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 39 سوره روم آيه «وَمَآ آتَيْتُم مِّن رِّباً لِّيَرْبُوَاْ فِى أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُواْ عِندَ اللَّهِ وَ مَآ آتَيْتُم مِّنْ زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ» ترجمه و آنچه شما به رسم ربا دادید كه بر اموال مردم (رباخوار) افزوده شود، پس نزد خداوند فزونى نخواهد یافت، و آنچه را به عنوان زكات مى پردازید و رضاى خدا را مى طلبید پس آنان (كه چنین كنند پاداشى) چند برابر دارند. پيام ها 1- مقدار و كمیّت پول مهم نیست، انگیزه و هدف پرداخت مهم است. «من رِباً… من زكاةٍ» 2- رشدى كه از ربا حاصل مى شود، كاذب و ظاهرى است، نه واقعى و نزد خداوند. «فلایربوا عند اللّه» 3- امتیاز اسلام در آن است كه علاوه بر فقرزدایى از محرومان، رشد معنوى پرداخت كنندگان را نیز در نظر دارد. «تریدون وجه اللّه» 4- توجّه به اخلاص، مسأله اى جدّى است و باید با تأكید بیان شود، زیرا كار و تلاش بدون انگیزه ى الهى، ارزشى ندارد. «تریدون وجه اللّه» («وجه اللّه»، در این آیه و آیه قبل تكرار شده است.) 5 – پرداخت خالصانه ى زكات، موجب ازدیاد و رشد است. «زكاة تریدون وجه اللّه فاولئك هم المضعفون» 6- مؤمن باید در تشخیص سود و زیان،…
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 37 و 38 سوره روم آيه «أَوَلَمْ يَرَوْاْ أَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقْدِرُ إِنَّ فِى ذَ لِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ فَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ ذَ لِكَ خَيْرٌ لِّلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» ترجمه آیا ندیدند كه خداوند براى هر كس بخواهد (طبق حكمت)، روزى را گسترش مى دهد و (یا) تنگ مى سازد؟ البتّه در این (توسعه و ضیق) براى كسانى كه ایمان مى آورند نشانه هایى قطعى است. (اكنون كه دانستى توسعه ى رزق به دست خداست،) پس حقّ خویشاوند و تنگدست و در راه مانده را ادا كن. این (انفاق) براى كسانى كه خواهان خشنودى خدا هستند بهتر است، و آنان همان رستگارانند. نکته ها كلمه ى «یقدر» از «قدر»، هم به معناى اندازه گیرى است و هم به معناى سخت گیرى؛ امّا در اینجا چون در كنار «یبسط» آمده، مراد تنگى و سختى است. در روایات آمده است: همین كه این آیه نازل شد، پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله فدك را به حضرت زهراعلیها السلام بخشیدند. (173) گرچه خطاب آیه به پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله است، ولى تمام مردم مخاطب آن مى باشند. مراد از «وجه اللّه»، نیّت خالصانه در انفاق است، همان گونه كه…
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 34 سوره روم آيه «لِيَكْفُرُواْ بِمَآ آتَيْنَاهُمْ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ» ترجمه تا سرانجام درباره ى آنچه به ایشان بخشیده ایم كفران پیشه كنند، پس كام بگیرید كه به زودى خواهید دانست (نتیجه ى كفر و كفران چیست). پيام ها 1- شرك، گامى به سوى كفر و ناسپاسى است. «یشركون لیكفروا» بازگشت به سوى شرك، نوعى كفران نعمت است. 2- یكى از برنامه ها و سنّت هاى الهى، مهلت دادن به منحرفان است. «فتمتّعوا» 3- در ارشاد و تربیت، گاهى تهدید و توبیخ لازم است. «فتمتّعوا فسوف تعلمون» چندین چراغ دارد و بیراهه مى رود بگذار تا بیفتد و بیند سزاى خویش 4- در كنار تندترین تهدیدها، از منطق غافل نشویم. «فتمتّعوا فسوف تعلمون أم انزلنا علیهم سلطانا» 5 – عقیده اى درباره ى خداوند، حقّ و پذیرفتنى است كه مورد تأیید خداوند باشد. «أم أنزلنا علیهم سلطانا» 6- نه شرك دلیلى دارد و نه مشرك منطقى. «أم أنزلنا علیهم سلطانا» 7- دلیل و استدلال باید گویا و روشن باشد. «سلطانا فهو یتكلّم» 8 – توجّه به غیر خدا ممكن است براى هر كسى پیش بیاید، ولى استمرار آن خطرناك است. «كانوا به یشركون»
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 31 سوره روم آيه «مُنِيبِينَ إِلَيْهِ وَاتَّقُوهُ وَأَقِيمُواْ الصَّلاةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ» ترجمه (شما نیز بر اساس همان فطرت)، به سوى او روى آورید و از او پروا كنید و نماز را بر پا كنید و از مشركان نباشید. نکته ها كلمه ى «منیبین» از «انابه»، به معناى رجوع مكرّر و مداوم است. در آیه ى قبل، به شخص پیامبر فرمود: «فأقم وجهك»، در این آیه به همه ى مردم دستور انابه و بازگشت به سوى خدا مى دهد. «منیبین الیه» پيام ها 1- گرایش فطرى و درونى به دین را با مناجات و انابه و تقوا و نماز شكوفا نمایید. «منیبین الیه …» 2- تقوا و نماز، همسوى فطرت است. «فطرت اللّه… واتّقوه و اقیموا الصلاة» 3- توبه و انابه، باید با كناره گیرى از گناه و انجام واجبات همراه باشد. «منیبین… و اتّقوه و اقیموا الصلاة» 4- در سایه ى توبه و تقوا و نماز، قدرت فاصله گرفتن از شرك و تفرقه را پیدا مى كنید. «منیبین الیه… و لا تكونوا من المشركین» 5 – اگر عبادت فردى، با كناره گیرى از تفرقه هاى مذهبى همراه نباشد، كارساز نیست. «لا تكونوا … من الّذین فرّقوا» 6- اقامه ى نماز، تجلّى روح تقوا در انسان است.…
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 26 سوره روم آيه «وَلَهُ مَن فِى السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ كُلٌّ لَّهُ قَانِتُونَ» ترجمه و هر كه در آسمان ها و زمین است از آن اوست، همه براى او فرمانبردارند. نکته ها مراد از «من فى السّموات» یا فرشتگانى هستند كه مطیع فرمان خدایند و یا موجوداتِ صاحب شعور دیگرى كه هنوز براى بشر شناخته نیست. پيام ها 1- در جهان بینى الهى، همه ى هستى آگاهانه و خاضعانه، تسلیم و سرسپرده ى خداى متعال هستند. «كلّ له قانتون» 2- خداوند در همه چیز یكتاست: در مالكیّت: «له من فى السّموات» در عبادت: «كل له قانتون» در خالقیّت: «هوالّذى یبدء الخلق ثمّ یعیده» در كمالات: «وله المثل الاعلى» 3- توجّه به آفرینش ابتدایى، كلید آشنایى با معاد است. «یبدء – ثمّ یعیده» 4- مطابق فهم مردم سخن بگویید. (با این كه براى خداوند هیچ كارى سخت تر و یا آسان تر از كار دیگر نیست ولى باز هم كلمه ى «اهون» به كار رفته است.) 5 – صفات خداوند از تصوّر و قلم و بیان انسان، برتر است. «و له المثل الاعلى» 6- هیچ كس و هیچ چیز را با خداوند مقایسه نكنید. «و له المثل الاعلى» 7- مقتضاى حكمت وقدرت الهى، پیدایش معاد است. «ثمّ یعیده… هوالعزیز الحكیم»
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 20 سوره روم «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ إِذَآ أَنتُم بَشَرٌ تَنتَشِرُونَ» ترجمه و از نشانه هاى الهى آن است كه شما را از خاكى (پست) آفرید، پس (به صورت) بشرى به هر سوى پراكنده شدید. نکته ها در قرآن، یازده مورد تعبیر «و من آیاته» به كار رفته كه هفت موردش در این سوره است. در آیه ى قبل، خروج مرده از زنده و بالعكس به طور كلّى و سربسته مطرح شد و این آیه نمونه ى آن مطلب كلّى است. پيام ها 1- بهترین راه خداشناسى، تفكّر در آفرینش است. «و من آیاته …» 2- نشانه هاى الهى قابل شمارش نیست، آنچه گفته مى شود اندكى از بسیار است. «من آیاته» 3- در میان آفریده ها، انسان بارزترین آنهاست. (آیاتى كه درباره ى نشانه هاى قدرت الهى است، از انسان شروع مى شود.) «من آیاته ان خلقكم من تراب» 4- خودشناسى، مقدّمه ى خداشناسى است. «من آیاته أن خلقكم من تراب» 5 – منشأ وجودى همه ى انسان ها خاك است. (تفاخرهاى بى ارزش را كنار بگذاریم.) «من تراب» 6- در خاك، حسّ و حركت نیست، ولى در انسان هست و این، نشانه ى قدرت و عظمت پروردگار است. «خلقكم من تراب… تنتشرون»
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 20 سوره روم آيه «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ إِذَآ أَنتُم بَشَرٌ تَنتَشِرُونَ» ترجمه و از نشانه هاى الهى آن است كه شما را از خاكى (پست) آفرید، پس (به صورت) بشرى به هر سوى پراكنده شدید. نکته ها در قرآن، یازده مورد تعبیر «و من آیاته» به كار رفته كه هفت موردش در این سوره است. در آیه ى قبل، خروج مرده از زنده و بالعكس به طور كلّى و سربسته مطرح شد و این آیه نمونه ى آن مطلب كلّى است. پيام ها 1- بهترین راه خداشناسى، تفكّر در آفرینش است. «و من آیاته …» 2- نشانه هاى الهى قابل شمارش نیست، آنچه گفته مى شود اندكى از بسیار است. «من آیاته» 3- در میان آفریده ها، انسان بارزترین آنهاست. (آیاتى كه درباره ى نشانه هاى قدرت الهى است، از انسان شروع مى شود.) «من آیاته ان خلقكم من تراب» 4- خودشناسى، مقدّمه ى خداشناسى است. «من آیاته أن خلقكم من تراب» 5 – منشأ وجودى همه ى انسان ها خاك است. (تفاخرهاى بى ارزش را كنار بگذاریم.) «من تراب» 6- در خاك، حسّ و حركت نیست، ولى در انسان هست و این، نشانه ى قدرت و عظمت پروردگار است. «خلقكم من تراب… تنتشرون»
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 20 سوره روم آيه «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ إِذَآ أَنتُم بَشَرٌ تَنتَشِرُونَ» ترجمه و از نشانه هاى الهى آن است كه شما را از خاكى (پست) آفرید، پس (به صورت) بشرى به هر سوى پراكنده شدید. نکته ها در قرآن، یازده مورد تعبیر «و من آیاته» به كار رفته كه هفت موردش در این سوره است. در آیه ى قبل، خروج مرده از زنده و بالعكس به طور كلّى و سربسته مطرح شد و این آیه نمونه ى آن مطلب كلّى است. پيام ها 1- بهترین راه خداشناسى، تفكّر در آفرینش است. «و من آیاته …» 2- نشانه هاى الهى قابل شمارش نیست، آنچه گفته مى شود اندكى از بسیار است. «من آیاته» 3- در میان آفریده ها، انسان بارزترین آنهاست. (آیاتى كه درباره ى نشانه هاى قدرت الهى است، از انسان شروع مى شود.) «من آیاته ان خلقكم من تراب» 4- خودشناسى، مقدّمه ى خداشناسى است. «من آیاته أن خلقكم من تراب» 5 – منشأ وجودى همه ى انسان ها خاك است. (تفاخرهاى بى ارزش را كنار بگذاریم.) «من تراب» 6- در خاك، حسّ و حركت نیست، ولى در انسان هست و این، نشانه ى قدرت و عظمت پروردگار است. «خلقكم من تراب… تنتشرون»
-
تفسیر گویان
تفسیر حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی
تفسیر آیه 17 و 18 سوره روم آیه «فَسُبْحَانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَحِينَ تُصْبِحُونَ وَلَهُ الْحَمْدُ فِى السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَعَشِيّاً وَحِينَ تُظْهِرُونَ» ترجمه پس خدا را تنزیه كنید به هنگامى كه وارد شب مى شوید و هنگامى كه به صبح درمى آیید. و حمد و ستایش در آسمان ها و زمین و هنگام شب و هنگامى كه ظهر مى كنید، مخصوص اوست. نکته ها بعضى معتقدند این آیات به اوقات نمازهاى پنجگانه در صبح و ظهر و شام اشاره دارد. ممكن است جمله ى «فسبحان اللّه» و جمله ى «له الحمد»، فرمان به تسبیح و حمد باشد كه در قالب خبر آمده است. پيام ها 1- با بیان سرنوشت خوبان و بدان، دیگران را به خوبى ها تشویق و از بدى ها پرهیز دهیم. «فامّا الّذین آمنوا… و امّا الّذین كفروا…» 2- تكذیب آیات و قیامت، از كفر و عناد انسان سرچشمه مى گیرد. «الّذین كفروا و كذّبوا بآیاتنا و لقاء الآخرة» 3- سرنوشت انسان، در گرو عملكرد خود اوست. «كفروا و كذّبوا… فاولئك فى العذاب» 4- در اوقات پنجگانه ى نماز، ذات مقدّس الهى نیز سبحان اللّه گفته است. «فسبحان اللّه …» 5 – بعضى زمان ها، براى ذكر خداوند مناسب تر است. «حین تمسون و حین تصبحون» 6-…